Baştan söyleyeyim, ekonomi bilgim sıfırdır.
Ekonomiyi geçtim matematikten bile anlamam.
O nedenle mevcut ekonomik dalgalanma ve krizi değerlendirmek haddim değil.
Sadece “TeLe niye diğer paralara göre bu kadar hassas?” sorusunu bir iletişimci gözüyle ve onunla empati kurmaya çalışarak yorumlamak istiyorum.
Ben TeLe’yi günümüz ailelerinin “proje çocuklarına” benzetiyorum.
Hani yabancı dil bilsin, iyi bir üniversiteye gitsin ama tiyatro, sanat, sporda da iyi olsun diye piyano, şan, tenis, basketbol, yüzme, mental aritmetik, satranç, eskrim ve daha adını sayamayacağım kadar kurstan bir diğerine koşturulan çocuklar var ya.
Çocuk, kurslar arasında gidip gelirken “Bir dakika ya ben bunu istiyor muyum, buna yeteneğim var mı acaba?” diye düşünmeye fırsat bulamaz ve sonunda karmakarışık, tatminsiz bir kafaya sahip olur.
“Ne alaka?” demeyin.
TeLe’nin tarihine baktığımızda da, neredeyse her iktidar döneminde kendisine “uygun görülen” çizgide ilerlemiş.
Mesela 1927 yılında basılan kağıt paralarda en yüksek birim 1.000 lira imiş.
Aradan geçen yıllar, eklenen sıfırlar, bize veda eden kuruş ve liralarla birlikte 2001 yılında 20 milyon lira cebimizdeydi.
Ve 100 bin lira bile tarihe karışmıştı.
2005 olduğunda 6 sıfır gidiverdi ve en yüksek para birimi 200 bin lira oldu.
Ha bu arada bir süre kendisini nasıl çağıracağımızı da bilemedik.
YeTeLe, Yeni Kuruş derken sonra yine TeLe’ye döndük.
Evde bulduğum ama hala yeni mi, kullanılabilir mi yoksa kalktı mı diye emin olamadığım madeni paralar var.
Eski Türk filmlerinde “Kızımı bırakman için sana 1 milyon lira veriyorum” diye koca çantayı uzatan babayı düşünsenize.
Şimdi bahşiş verir gibi 5 adet kağıt para ile canlandırabilir.
Koskoca çantayı elinin tersi ile iten gururlu genç ise “Koy o parayı cebine” der.
Bu arada siz de filmlerde geçen rakamları, “Bugün kaç paraya denk geliyor acaba” diye hesaplamaya çalışıyor musunuz benim gibi?
Neredeyse film sonuna kadar hesap etmeye çalışıp da içinden çıkamadığımı bilirim.
E şimdi bizim bile kafamız bu kadar karışmışken TeLe nasıl tutarlı dengeli, ne istediğini bilen, ayakları yere sağlam basan bir para birimi olabilir ki?
Herkes onun hakkında en iyisini bildiğini iddia ederken, her kafadan ayrı bir ses çıkarken kime güvensin?
Nereden bilecek 3 gün sonra yanına 9 sıfır eklenmeyeceğini ya da adının Öz Hakiki TeLe olmayacağını?
Veya bugünün en büyük para birimi bir gün tedavülden kalkacağı ihtimalini bile bile nasıl dolaşsın ortalıkta kurumlu kurumlu?
E haliyle bu kadar duyarlı, bu kadar hassas TeLe tabii…